Paragrafo 26
His rebus gestis Curio
se in castra ad Bagradam recipit atque universi exercitus conclamatione imperator appellatur posteroque die exercitum Uticam
ducit et prope oppidum castra ponit. Nondum opere castrorum perfecto equites ex statione nuntiant magna auxilia equitum
peditumque ab rege missa Uticam venire; eodemque tempore vis magna pulveris cernebatur et vestigio temporis primum agmen erat
in conspectu. Novitate rei Curio permotus praemittit equites qui primum impetum sustineant ac morentur; ipse celeriter ab opere
deductis legionibus aciem instruit. Equitesque committunt proelium et priusquam plane legiones explicari et consistere possent
tota auxilia regis impedita ac perturbata quod nullo ordine et sine timore iter fecerant in fugam coniciunt equitatuque omni
fere incolumi quod se per litora celeriter in oppidum recepit magnum peditum numerum
interficiunt.
Paragrafo 27
Proxima nocte centuriones Marsi duo ex castris Curionis cum
manipularibus suis XXII ad Attium Varum perfugiunt. Hi sive vere quam habuerant opinionem ad eum perferunt sive etiam auribus
Vari serviunt (nam quae volumus et credimus libenter et quae sentimus ipsi reliquos sentire speramus) confirmant quidem certe
totius exercitus animos alienos esse a Curione maximeque opus esse in conspectum exercitus venire et colloquendi dare
facultatem. Qua opinione adductus Varus postero die mane legiones ex castris educit. Facit idem Curio atque una valle non magna
interiecta suas uterque copias instruit.
Paragrafo 28
Erat in exercitu Vari Sextus
Quintilius Varus quem fuisse Corfinii supra demonstratum est. Hic dimissus a Caesare in Africam venerat legionesque eas
traduxerat Curio quas superioribus temporibus Corfinio receperat Caesar adeo ut paucis mutatis centurionibus eidem ordines
manipulique constarent. Hanc nactus appellationis causam Quintilius circuire aciem Curionis atque obsecrare milites coepit ne
primam sacramenti quod apud Domitium atque apud se quaestorem dixissent memoriam deponerent neu contra eos arma ferrent qui
eadem essent usi fortuna eademque in obsidione perpessi neu pro his pugnarent a quibus cum contumelia perfugae appellarentur.
Huc pauca ad spem largitionis addidit quae ab sua liberalitate si se atque Attium secuti essent exspectare deberent. Hac habita
oratione nullam in partem ab exercitu Curionis fit significatio atque ita suas uterque copias
reducit.
Paragrafo 29
At in castris Curionis magnus omnium incessit timor animis. Is
variis hominum sermonibus celeriter augetur. Unusquisque enim opiniones fingebat et ad id quod ab alio audierat sui aliquid
timoris addebat. Hoc ubi uno auctore ad plures permanaverat atque alius alii tradiderat plures auctores eius rei videbantur.
Civile bellum; genus hominum cui liceret libere facere et sequi quod vellet; legiones eae quae paulo ante apud adversarios
fuerant nam etiam Caesaris beneficium mutaverat consuetudo qua offerrentur; municipia etiam diversis partibus coniuncta namque
ex Marsis Pelignisque veniebant ei qui superiore nocte: haec in contuberniis commilitesque nonnulli graviora; sermones militum
dubii durius accipiebantur nonnulli etiam ab eis qui diligentiores videri volebant
fingebantur.
Paragrafo 30
Quibus de causis consilio convocato de summa rerum
deliberare incipit. Erant sententiae quae conandum omnibus modis castraque Vari oppugnanda censerent quod in huiusmodi militum
consiliis otium maxime contrarium esse arbitrarentur; postremo praestare dicebant per virtutem in pugna belli fortunam experiri
quam desertos et circumventos ab suis gravissimum supplicium perpeti. Erant qui censerent de tertia vigilia in castra Cornelia
recedendum ut maiore spatio temporis interiecto militum mentes sanarentur simul si quid gravius accidisset magna multitudine
navium et tutius et facilius in Siciliam receptus daretur.
- Latino
- De Bello Civili
- Cesare
