Paragrafo
136
Sed quomodo in omni vita rectissime praecipitur ut perturbationes fugiamus id est motus animi nimios rationi non
obtemperantes sic eiusmodi motibus sermo debet vacare ne aut ira existat aut cupiditas aliqua aut pigritia aut ignavia aut tale
aliquid appareat maximeque curandum est ut eos quibuscum sermonem conferemus et vereri et diligere videamur. Obiurgationes
etiam nonnumquam incidunt necessariae in quibus utendum est fortasse et vocis contentione maiore et verborum gravitate acriore
id agendum etiam ut ea facere videamur irati. Sed ut ad urendum et secandum sic ad hoc genus castigandi raro invitique veniemus
nec unquam nisi necessario si nulla reperietur alia medicina sed tamen ira procul absit cum qua nihil recte fieri nihil
considerate potest.
Paragrafo 137
Magnam autem partem clementi castigatione licet uti
gravitate tamen adiuncta ut et severitas adhibeatur et contumelia repellatur atque etiam illud ipsum quod acerbitatis habet
obiurgatio significandum est ipsius id causa qui obiurgetur esse susceptum. Rectum est autem etiam in illis contentionibus quae
cum inimicissimis fiunt etiam si nobis indigna audiamus tamen gravitatem retinere iracundiam pellere; quae enim cum aliqua
perturbatione fiunt ea nec constanter fieri possunt neque is qui adsunt probari. Deforme etiam est de se ipsum praedicare falsa
praesertim et cum inrisione audientium imitari militem gloriosum.
Paragrafo 138
Et
quoniam omnia persequimur volumus quidem certe dicendum est etiam qualem hominis honorati et principis domum placeat esse cuius
finis est usus ad quem accommodanda est aedificandi descriptio et tamen adhibenda commoditatis dignitatisque diligentia. Cn.
Octavio qui primus ex illa familia consul factus est honori fuisse accepimus quod praeclaram aedificasset in Palatio et plenam
dignitatis domum quae cum vulgo viseretur suffragata domino novo homini ad consulatum putabatur. Hanc Scaurus demolitus
accessionem adiunxit aedibus. Itaque ille in suam domum consulatum primus attulit hic summi et clarissimi viri filius in domum
multiplicatam non repulsam solum rettulit sed ignominiam etiam et calamitatem.
Paragrafo
139
Ornanda enim est dignitas domo non ex domo tota quaerenda nec domo dominus sed domino domus honestanda est et ut
in ceteris habenda ratio non sua solum sed etiam aliorum sic in domo clari hominis in quam et hospites multi recipiendi et
admittenda hominum cuiusque modi multitudo adhibenda cura est laxitatis. Aliter ampla domus dedecori saepe domino fit si est in
ea solitudo et maxime si aliquando alio domino solita est frequentari. Odiosum est enim cum a praetereuntibus dicitur:
o
domus antiqua heu quam dispari
dominare domino
quod quidem his temporibus in multis licet
dicere.
Paragrafo 140
Cavendum autem est praesertim si ipse aedifices ne extra modum
sumptu et magnificentia prodeas quo in genere multum mali etiam in exemplo est. Studiose enim plerique praesertim in hanc
partem facta principum imitantur ut L. Luculli summi viri virtutem quis? at quam multi villarum magnificentiam imitati! Quarum
quidem certe est adhibendus modus ad mediocritatemque revocandus. Eademque mediocritas ad omnem usum cultumque vitae
transferenda est. Sed haec hactenus.
- Latino
- De Officiis
- Cicerone
