L’opera di Virgilio sulla storia di Enea
Eneide
Libro 1, vv. 340-417
Imperium Dido Tyria regit urbe profecta, germanum fugiens. longa est iniuria, longae ambages; sed summa sequar fastigia rerum. huic coniunx Sychaeus erat, ditissimus auri Phoenicum, et magno miserae dilectus amore, cui pater intactam dederat primisque iugarat ominibus. sed regna Tyri germanus habebat Pygmalion, scelere ante alios immanior omnis. quos inter medius venit furor. ille Sychaeum […]
Libro 2, vv. 298-317
Diverso interea miscentur moenia luctu, et magis atque magis, quamquam secreta parentis Anchisae domus arboribusque obtecta recessit, clarescunt sonitus armorumque ingruit horror. excutior somno et summi fastigia tecti ascensu supero atque arrectis auribus asto: in segetem veluti cum flamma furentibus Austris incidit, aut rapidus montano flumine torrens sternit agros, sternit sata laeta boumque labores praecipitisque […]
Libro 3, vv. 270-293
Iam medio apparet fluctu nemorosa Zacynthos Dulichiumque Sameque et Neritos ardua saxis. effugimus scopulos Ithacae, Laertia regna, et terram altricem saevi exsecramur Ulixi. mox et Leucatae nimbosa cacumina montis et formidatus nautis aperitur Apollo. hunc petimus fessi et parvae succedimus urbi; ancora de prora iacitur, stant litore puppes. Ergo insperata tandem tellure potiti lustramurque Iovi […]
Libro 4, vv. 296-330
Versione tradotta Eneide: versio 296-330 Libro 4 At regina dolos quis fallere possit amantem? praesensit, motusque excepit prima futuros omnia tuta timens. eadem impia Fama furenti detulit armari classem cursumque parari. saevit inops animi totamque incensa per urbem bacchatur, qualis commotis excita sacris Thyias, ubi audito stimulant trieterica Baccho orgia nocturnusque vocat clamore Cithaeron. tandem […]
Libro 5, vv. 104-138
Exspectata dies aderat nonamque serena Auroram Phaethontis equi iam luce vehebant, famaque finitimos et clari nomen Acestae excierat; laeto complerant litora coetu visuri Aeneadas, pars et certare parati. munera principio ante oculos circoque locantur in medio, sacri tripodes viridesque coronae et palmae pretium victoribus, armaque et ostro perfusae vestes, argenti aurique talenta; et tuba commissos […]
Libro 6, vv. 102-155
Ut primum cessit furor et rabida ora quierunt, incipit Aeneas heros: ‘non ulla laborum, o virgo, nova mi facies inopinave surgit; omnia praecepi atque animo mecum ante peregi. unum oro: quando hic inferni ianua regis dicitur et tenebrosa palus Acheronte refuso, ire ad conspectum cari genitoris et ora contingat; doceas iter et sacra ostia pandas. […]
Libro 6, vv. 703-755
Interea videt Aeneas in valle reducta seclusum nemus et virgulta sonantia silvae, Lethaeumque domos placidas qui praenatat amnem. hunc circum innumerae gentes populique volabant: ac veluti in pratis ubi apes aestate serena floribus insidunt variis et candida circum lilia funduntur, strepit omnis murmure campus. horrescit visu subito causasque requirit inscius Aeneas, quae sint ea flumina […]
Libro 7, vv. 341-372
Exim Gorgoneis Allecto infecta venenis 7.341 principio Latium et Laurentis tecta tyranni celsa petit, tacitumque obsedit limen Amatae, quam super adventu Teucrum Turnique hymenaeis femineae ardentem curaeque iraeque coquebant. 345 huic dea caeruleis unum de crinibus anguem conicit, inque sinum praecordia ad intima subdit, quo furibunda domum monstro permisceat omnem. ille inter vestis et levia […]
Libro 8, vv.306-369
Exim se cuncti divinis rebus ad urbem 8.306 perfectis referunt. ibat rex obsitus aevo, et comitem Aenean iuxta natumque tenebat ingrediens varioque viam sermone levabat. miratur facilisque oculos fert omnia circum 310 Aeneas, capiturque locis et singula laetus exquiritque auditque virum monimenta priorum. tum rex Evandrus Romanae conditor arcis: ‘haec nemora indigenae Fauni Nymphaeque tenebant […]
Libro 9, vv. 450-472
Victores praeda Rutuli spoliisque potiti 9.450 Volcentem exanimum flentes in castra ferebant. nec minor in castris luctus Rhamnete reperto exsangui et primis una tot caede peremptis, Serranoque Numaque. ingens concursus ad ipsa corpora seminecisque viros, tepidaque recentem 455 caede locum et pleno spumantis sanguine rivos. agnoscunt spolia inter se galeamque nitentem Messapi et multo phaleras […]
Libro 10, vv. 510-605
Nec iam fama mali tanti, sed certior auctor 10.510 advolat Aeneae tenui discrimine leti esse suos, tempus versis succurrere Teucris. proxima quaeque metit gladio latumque per agmen ardens limitem agit ferro, te, Turne, superbum caede nova quaerens. Pallas, Evander, in ipsis 515 omnia sunt oculis, mensae quas advena primas tunc adiit, dextraeque datae. Sulmone creatos […]
Libro 11, vv. 445-497
Illi haec inter se dubiis de rebus agebant 11.445 certantes: castra Aeneas aciemque movebat. nuntius ingenti per regia tecta tumultu ecce ruit magnisque urbem terroribus implet: instructos acie Tiberino a flumine Teucros Tyrrhenamque manum totis descendere campis. 450 extemplo turbati animi concussaque vulgi pectora et arrectae stimulis haud mollibus irae. arma manu trepidi poscunt, fremit […]
Libro 12, vv. 216-243
At vero Rutulis impar ea pugna videri iamdudum et vario misceri pectora motu, tum magis ut propius cernunt non viribus aequos. adiuvat incessu tacito progressus et aram suppliciter venerans demisso lumine Turnus 220 pubentesque genae et iuvenali in corpore pallor. quem simul ac Iuturna soror crebrescere vidit sermonem et vulgi variare labantia corda, in medias […]
Libro 1, vv. 418-440
Corripuere viam interea, qua semita monstrat, iamque ascendebant collem, qui plurimus urbi imminet adversasque aspectat desuper arces. miratur molem Aeneas, magalia quondam, miratur portas strepitumque et strata viarum. instant ardentes Tyrii: pars ducere muros molirique arcem et manibus subvolvere saxa, pars optare locum tecto et concludere sulco; iura magistratusque legunt sanctumque senatum. hic portus alii […]
Libro 2, vv. 318-360
Ecce autem telis Panthus elapsus Achivum, Panthus Othryades, arcis Phoebique sacerdos, sacra manu victosque deos parvumque nepotem ipse trahit cursuque amens ad limina tendit. ‘quo res summa loco, Panthu? quam prendimus arcem?’ vix ea fatus eram gemitu cum talia reddit: ‘venit summa dies et ineluctabile tempus Dardaniae. fuimus Troes, fuit Ilium et ingens gloria Teucrorum; […]
Libro 3, vv. 294-354
Hic incredibilis rerum fama occupat auris, Priamiden Helenum Graias regnare per urbis coniugio Aeacidae Pyrrhi sceptrisque potitum, et patrio Andromachen iterum cessisse marito. obstipui, miroque incensum pectus amore compellare virum et casus cognoscere tantos. progredior portu classis et litora linquens, sollemnis cum forte dapes et tristia dona ante urbem in luco falsi Simoentis ad undam […]
Libro 4, vv. 331-361
Versione tradotta dell’Eneide: Libro 4 Versi 331-361 Dixerat. ille Iovis monitis immota tenebat lumina et obnixus curam sub corde premebat. tandem pauca refert: ‘ego te, quae plurima fando enumerare vales, numquam, regina, negabo promeritam, nec me meminisse pigebit Elissae dum memor ipse mei, dum spiritus hos regit artus. pro re pauca loquar. neque ego hanc […]
Libro 5, vv. 139-285
Inde ubi clara dedit sonitum tuba, finibus omnes, haud mora, prosiluere suis; ferit aethera clamor nauticus, adductis spumant freta versa lacertis. infindunt pariter sulcos, totumque dehiscit convulsum remis rostrisque tridentibus aequor. non tam praecipites biiugo certamine campum corripuere ruuntque effusi carcere currus, nec sic immissis aurigae undantia lora concussere iugis pronique in verbera pendent. tum […]
Libro 6, vv. 156-174
Aeneas maesto defixus lumina vultu ingreditur linquens antrum, caecosque volutat eventus animo secum. cui fidus Achates it comes et paribus curis vestigia figit. multa inter sese vario sermone serebant, quem socium exanimum vates, quod corpus humandum diceret. atque illi Misenum in litore sicco, ut venere, vident indigna morte peremptum, Misenum Aeoliden, quo non praestantior alter […]
Libro 6, vv. 756-787
‘Nunc age, Dardaniam prolem quae deinde sequatur gloria, qui maneant Itala de gente nepotes, inlustris animas nostrumque in nomen ituras, expediam dictis, et te tua fata docebo. ille, vides, pura iuvenis qui nititur hasta, proxima sorte tenet lucis loca, primus ad auras aetherias Italo commixtus sanguine surget, Silvius, Albanum nomen, tua postuma proles, quem tibi […]