Paragrafo 51
In huiusmodi causis aliud Diogeni Babylonio videri solet magno et gravi Stoico aliud
Antipatro discipulo eius homini acutissimo; Antipatro omnia patefacienda ut ne quid omnino quod venditor norit emptor ignoret
Diogeni venditorem quatenus iure civili constitutum sit dicere vitia oportere cetera sine insidiis agere et quoniam vendat
velle quam optime vendere. “Advexi eui vendo meum non pluris quam ceteri fortasse etiam minoris cum maior est copia; cui fit
iniuria?”
Paragrafo 52
Exoritur Antipatri ratio ex altera parte: “Quid ais? tu cum
hominibus consulere debeas et servire humanae societati eaque lege natus sis et ea habeas principia naturae quibus parere et
quae sequi debeas ut utilitas tua communis sit utilitas vicissimque communis utilitas tua sit celabis homines quid iis adsit
commoditatis et copiae? Respondebit Diogenes fortasse sic: “Aliud est celare aliud tacere neque ego nunc te celo si tibi non
dico quae natura deorum sit qui sit finis bonorum quae tibi plus prodessent cognita quam tritici vilitas. Sed non quicquid tibi
audire utile est idem mihi dicere necesse est.”
Paragrafo 53
“Immo vero” inquiet ille
“necesse est si quidem meministi esse inter homines natura coniunctam societatem.” “Memini” inquiet ille “sed num ista societas
talis est ut nihil suum cuiusque sit? Quod si ita est ne vendendum quidem quicquam est sed donandum.”
Vides in hac tota
disceptatione non illud dici “quamvis hoc turpe sit tamen quoniam expedit faciam” sed ita expedire ut turpe non sit ex altera
autem parte ea re quia turpe sit non esse faciendum.
Paragrafo 54
Vendat aedes vir
bonus propter aliqua vitia quae ipse norit ceteri ignorent pestilentes sint et habeantur salubres ignoretur in omnibus
cubiculis apparere serpentes sint male materiatae et ruinosae sed hoc praeter dominum nemo sciat; quaero si haec emptoribus
venditor non dixerit aedesque vendiderit pluris multo. quam se venditurum putarit num id iniuste aut improbe fecerit? “Ille
vero” inquit Antipater. “Quid est enim aliud erranti viam non monstrare quod Athenis execrationibus publicis sanctum est si hoc
non est emptorem pati ruere et per errorem in maximam fraudem incurrere. Plus etiam est quam viam non monstrare; nam est
scientem in errorem alterum inducere.”
Paragrafo 55
Diogenes contra “Num te emere
coegit qui ne hortatus quidem est? Ille quod non placebat proscripsit tu quod placebat emisti. Quod si qui proscribunt villam
bonam beneque aedificatam non existimantur fefellisse etiam si illa nec bona est nec aedificata ratione multo minus qui domum
non laudarunt. Ubi enim iudicium emptoris est ibi fraus venditoris quae potest esse? Sin autem dictum non omne praestandum est
quod dictum non est id praestandum putas? Quid vero est stultius quam venditorem eius rei quam vendat vitia narrare? Quid autem
tam absurdum quam si domini iussu ita praeco praedicet: “6domum pestilentem vendo?”
- Latino
- De Officiis
- Cicerone
