Exim se cuncti divinis rebus ad urbem
8.306
perfectis referunt. ibat rex obsitus aevo,
et comitem Aenean iuxta natumque tenebat
ingrediens varioque viam
sermone levabat.
miratur facilisque oculos fert omnia circum 310
Aeneas, capiturque locis et singula laetus
exquiritque auditque virum monimenta priorum.
tum rex Evandrus Romanae conditor arcis:
‘haec nemora indigenae
Fauni Nymphaeque tenebant
gensque virum truncis et duro robore nata, 315
quis neque mos neque cultus erat, nec iungere
tauros
aut componere opes norant aut parcere parto,
sed rami atque asper victu venatus alebat.
primus ab aetherio
venit Saturnus Olympo
arma Iovis fugiens et regnis exsul ademptis. 8.320
is genus indocile ac dispersum montibus altis
composuit legesque dedit, Latiumque vocari
maluit, his quoniam latuisset tutus in oris.
aurea quae perhibent illo
sub rege fuere
saecula: sic placida populos in pace regebat, 325
deterior donec paulatim ac decolor aetas
et belli
rabies et amor successit habendi.
tum manus Ausonia et gentes venere Sicanae,
saepius et nomen posuit Saturnia tellus;
tum reges asperque immani corpore Thybris, 330
a quo post Itali fluvium cognomine Thybrim
diximus; amisit verum
vetus Albula nomen.
me pulsum patria pelagique extrema sequentem
Fortuna omnipotens et ineluctabile fatum
his
posuere locis, matrisque egere tremenda 335
Carmentis nymphae monita et deus auctor Apollo.’
Vix ea dicta, dehinc
progressus monstrat et aram
et Carmentalem Romani nomine portam
quam memorant, nymphae priscum Carmentis honorem,
vatis fatidicae, cecinit quae prima futuros 8.340
Aeneadas magnos et nobile Pallanteum. spondaico
hinc lucum
ingentem, quem Romulus acer asylum
rettulit, et gelida monstrat sub rupe Lupercal
Parrhasio dictum Panos de more
Lycaei.
nec non et sacri monstrat nemus Argileti 345
testaturque locum et letum docet hospitis Argi.
hinc ad
Tarpeiam sedem et Capitolia ducit
aurea nunc, olim silvestribus horrida dumis.
iam tum religio pavidos terrebat
agrestis
dira loci, iam tum silvam saxumque tremebant. 350
‘hoc nemus, hunc’ inquit ‘frondoso vertice collem
(quis deus incertum est) habitat deus; Arcades ipsum
credunt se vidisse Iovem, cum saepe nigrantem
aegida
concuteret dextra nimbosque cieret.
haec duo praeterea disiectis oppida muris, 355
reliquias veterumque vides monimenta
virorum.
hanc Ianus pater, hanc Saturnus condidit arcem;
Ianiculum huic, illi fuerat Saturnia nomen.’
talibus
inter se dictis ad tecta subibant
pauperis Evandri, passimque armenta videbant 8.360
Romanoque foro et lautis mugire
Carinis.
ut ventum ad sedes, ‘haec’ inquit ‘limina victor
Alcides subiit, haec illum regia cepit.
aude,
hospes, contemnere opes et te quoque dignum
finge deo, rebusque veni non asper egenis.’ 365
dixit, et angusti subter
fastigia tecti
ingentem Aenean duxit stratisque locavit
effultum foliis et pelle Libystidis ursae:
nox ruit et
fuscis tellurem amplectitur alis.
- Latino
- Eneide
- Virgilio
