Paragrafo 26
Magistratus atque honores et ante tempus et quosdam novi generis perpetuosque cepit. Consulatum vicesimo aetatis anno invasit admotis hostiliter ad urbem legionibus missisque qui sibi nomine exercitus deposcerent; cum quidem cunctante senatu Cornelius centurio princeps legationis reiecto sagulo ostendens gladii capulum non dubitasset in curia dicere: Hic faciet si vos non feceritis. Secundum consulatum post novem annos tertium anno interiecto gessit sequentis usque ad undecimum continuavit multisque mox cum deferrentur recusatis duodecim magno id est septemdecim annorum intervallo et rursus tertium decimum biennio post ultro petiit ut C. et Lucium filios amplissimo praeditus magistratu suo quemque tirocinio deduceret in forum. Quinque medios consulatus a sexto ad decimum annuos gessit ceteros aut novem aut sex aut quattuor aut tribus mensibus secundum vero paucissimis horis. Nam die Kal. Ian. cum mane pro aede Capitolini Iovis paululum curuli sella praesedisset honore abiit suffecto alio in locum suum. Nec omnes Romae sed quartum consulatum in Asia quintum in insula Samo octavum et nonum Tarracone iniit.
Paragrafo 27
Triumviratum rei p. constituendae per decem annos administravit; in quo restitit quidem aliquandiu collegis ne qua fieret proscriptio sed inceptam utroque acerbius exercuit. Namque illis in multorum saepe personam per gratiam et preces exorabilibus solus magnopere contendit ne cui parceretur proscripsitque etiam C. Toranium tutorem suum eudem collegam patris sui Octavi in aedilitate. Iunius Saturninus hoc amplius tradit cum peracta proscriptione M. Lepidus in senatu excusasset praeterita et spem clementiae in posterum fecisset quoniam satis poenarum exactum esset hunc a diverso professum ita modum se proscribendi statuisse ut omnia sibi reliquerit libera. In cuius tamen pertinaciae paenitentiam postea T. Vincium Philopoemenem quod patronum suum proscriptum celasse olim diceretur equestri dignitate honoravit. In eadem hac potestate multiplici flagravit invidia. Nam et Pinarium equitem R. cum contionante se admissa turba paganorum apud milites subscribere quaedam animadvertisset curiosum ac speculatorem ratus coram confodi imperavit; et Tedium Afrum consulem designatum quia factum quoddam suum maligno sermone carpsisset tantis conterruit minis ut is se praecipitaverit; et Quintum Gallium praetorem in officio salutationis tabellas duplices veste tectas tenentem suspicatus gladium occulere nec quidquam statim ne aliud inveniretur ausus inquirere paulo post per centuriones et milites raptum e tribunali servilem in modum torsit ac fatentem nihil iussit occidi prius oculis eius sua manu effossis; quem tamen scribit conloquio petito insidiatum sibi coniectumque a se in custodiam diende urbe interdicta dimissum naufragio vel latronum insidiis perisse. Tribuniciam potestatem perpetuam recepit in qua semel atque iterum per singular lustra collegam sibi cooptavit. Recepit et morum legumque regimen aeque perpetuum quo iure quamquam sine censurae honore censum tamen populi ter egit; primum ac tertium cum collega medium solus.
Paragrafo 28
De reddenda re p. bis cogitavit: primum post oppressum statim Antonium memor objectum sibi ab eo saepius quasi per ipsum staret ne redderetur; ac rursus taedio diuturnae valitudinis cum etiam magistratibus ac senatu domum accitis rationarium imperii tradidit. Sed reputans et se privatum non sine periculo fore et illam plurium arbitrio temere committi in retinenda perseveravit dubium eventu meliore an voluntate. Quam voluntatem cum prae se identidem ferret quodam etiam edicto his verbis testatus est: “Ita mihi salvam ac sospitem rem p. sistere in sua sede liceat atque eius rei fructum percipere quem peto ut optimi status auctor dicar et moriens ut feram mecum spem mansura in vestigio suo fundamenta rei p. quae iecero.” Fecitque ipse se compotem voti nisus omni modo ne quem novi status paeniteret. Urbem neque pro maiestate imperii ornatam et inundationibus incendiisque obnoxiam excoluit adeo ut iure sit gloriatus marmoream se relinquere quam latericiam accepisset. Tutam uero quantum provideri humana ratione potuit etiam in posterum praestitit.
Paragrafo 29
Publica opera plurima exstruxit e quibus vel praecipua: forum cum aede Martis Ultoris templum Apollinis in Palatio aedem Tonantis lovis in Capitolio. Fori exstruendi causa fuit hominum et iudiciorum multitudo quae videbatur non sufficientibus duobus etiam tertio indigere; itaque festinatius necdum perfecta Martis aede publicatum est cautumque ut separatim in eo publica iudicia et sortitiones iudicum fierent. Aedem Martis bello Philippensi pro ultione paterna suscepto voverat; sanxit ergo ut de bellis triumphisque hic consuleretur senatus provincias cum imperio petituri hinc deducerentur quique victores redissent huc insignia triumphorum conferrent. Templum Apollinis in ea parte Palatinae domus excitavit quam fulmine ictam desiderari a deo haruspices pronuntiarant; addidit porticus cum bibliotheca Latina Graecaque quo loco iam senior saepe etiam senatum habuit decuriasque iudicum recognovit. Tonanti Iovi aedem consecravit liberatus periculo cum expeditione Cantabrica per nocturnum iter lecticam eius fulgur praestrinxisset servumque praelucentem exanimasset. Quaedam etiam opera sub nomine alieno nepotum scilicet et uxoris sororisque fecit ut porticum basilicamque Gai et Luci item porticus Liviae et Octaviae theatrumque Marcelli. Sed et ceteros principes viros saepe hortatus est ut pro facultate quisque monimentis vel novis vel refectis et excultis urbem adornarent. Multaque a multis tunc exstructa sunt sicut a Marcio Philippo aedes Herculis Musarum a L. Cornificio aedes Dianae ab Asinio Pollione atrium Libertatis a Munatio Planco aedes Saturni a Cornelio Balbo theatrum a Statilio Tauro amphitheatrum a M. vero Agrippa complura et egregia.
Paragrafo 30
Spatium urbis in regiones vicosque divisit instituitque ut illas annui magistratus sortito tuerentur hos magistri e plebe cuiusque viciniae lecti. Adversus incendia excubias nocturnas vigilesque commentus est; ad coercendas inundationes alveum Tiberis laxavit ac repurgavit completum olim ruderibus et aedificiorum prolationibus coartatum. Quo autem facilius undique urbs adiretur desumpta sibi Flaminia via Arimino tenus munienda reliquas triumphalibus viris ex manubiali pecunia sternendas distribuit. Aedes sacras vetustate conlapsas aut incendio absumptas refecit easque et ceteras opulentissimis donis adornavit ut qui in cellam Capitolini Iovis sedecim milia pondo auri gemmasque ac margaritas quingenties sestertium una donatione contulerit.
- Latino
- Divus Augustus
- Svetonio