Paragrafo 36
Omnibus ciuilibus bellis nullam cladem nisi per legatos suos passus est quorum C. Curio in Africa periit C. Antonius in Illyrico in aduersariorum deuenit potestatem P. Dolabella classem in eodem Illyrico Cn. Domitius Caluinus in Ponto exercitum amiserunt. ipse prosperrime semper ac ne ancipiti quidem umquam fortuna praeterquam bis dimicauit: semel ad Dyrrachium ubi pulsus non instante Pompeio negauit eum uincere scire iterum in Hispania ultimo proelio cum desperatis rebus etiam de consciscenda nece cogitauit.
Paragrafo 37
Confectis bellis quinquiens triumphauit post deuictum Scipionem quater eodem mense sed interiectis diebus et rursus semel post superatos Pompei liberos. primum et excellentissimum triumphum egit Gallicum sequentem Alexandrinum deinde Ponticum huic proximum Africanum nouissimum Hispaniensem diuerso quemque apparatu et instrumento. Gallici triumphi die Velabrum praeteruehens paene curru excussus est axe diffracto ascenditque Capitolium ad lumina quadraginta elephantis dextra sinistraque lychnuchos gestantibus. Pontico triumpho inter pompae fercula trium uerborum praetulit titulum veni : vidi : vici non acta belli significantem sicut ceteris sed celeriter confecti notam.
Paragrafo 38
Veteranis legionibus praedae nomine in pedites singulos super bina sestertia quae initio ciuilis tumultus numerauerat uicena quaterna milia nummum dedit. adsignauit et agros sed non continuos ne quis possessorum expelleretur. populo praeter frumenti denos modios ac totidem olei libras trecenos quoque nummos quos pollicitus olim erat uiritim diuisit et hoc amplius centenos pro mora. annuam etiam habitationem Romae usque ad bina milia nummum in Italia non ultra quingenos sestertios remisit. adiecit epulum ac uiscerationem et post Hispaniensem uictoriam duo prandia; nam cum prius parce neque pro liberalitate sua praebitum iudicaret quinto post die aliud largissimum praebuit.
Paragrafo 39
Edidit spectacula uarii generis: munus gladiatorium ludos etiam regionatim urbe tota et quidem per omnium linguarum histriones item circenses athletas naumachiam. munere in foro depugnauit Furius Leptinus stirpe praetoria et Q. Calpenus senator quondam actorque causarum. pyrricham saltauerunt Asiae Bithyniaeque principum liberi. ludis Decimus Laberius eques Romanus mimum suum egit donatusque quingentis sestertiis et anulo aureo sessum in quattuordecim [e] scaena per orchestram transiit. circensibus spatio circi ab utraque parte producto et in gyrum euripo addito quadrigas bigasque et equos desultorios agitauerunt nobilissimi iuuenes. Troiam lusit turma duplex maiorum minorumque puerorum. uenationes editae per dies quinque ac nouissime pugna diuisa in duas acies quingenis peditibus elephantis uicenis tricenis equitibus hinc et inde commissis. nam quo laxius dimicaretur sublatae metae inque earum locum bina castra exaduersum constituta erant. athletae stadio ad tempus extructo regione Marti campi certauerunt per triduum. nauali proelio in minore Codeta defosso lacu biremes ac triremes quadriremesque Tyriae et Aegyptiae classis magno pugnatorum numero conflixerunt. ad quae omnia spectacula tantum undique confluxit hominum ut plerique aduenae aut inter uicos aut inter uias tabernaculis positis manerent ac saepe prae turba elisi exanimatique sint plurimi et in his duo senatores.
Paragrafo 40
Conuersus hinc ad ordinandum rei publicae statum fastos correxit iam pridem uitio pontificum per intercalandi licentiam adeo turbatos ut neque messium feriae aestate neque uindemiarum autumno conpeterent; annumque ad cursum solis accommodauit ut trecentorum sexaginta quinque dierum esset et intercalario mense sublato unus dies quarto quoque anno intercalaretur. quo autem magis in posterum ex Kalendis Ianuariis nouis temporum ratio congrueret inter Nouembrem ac Decembrem mensem interiecit duos alios; fuitque is annus quo haec constituebantur quindecim mensium cum intercalario qui ex consuetudine in eum annum inciderat.
- Latino
- Divus Iulius
- Svetonio
