Rex Tarquinius, quod civium Romanorum animos praeda ac divitiis delenire studebat,Andeae, opulento Rutulorum oppido, bellum indixit. Dum oppidum longa obsidone premitur regii iuvenes otium conviviis comissationibusque terebant. Cum cenabant apud Sex. Tarquinium, incidit forte mentio de uxoribus: suamquisque (=ciascuno, nom. sing.) laudare miris modis coepit (=iniziò), donec Tarquinius Collatinus dixit:”Paucis quidem horis meae Lucretiae virtutem cognoscemus. equos conscendite, amici, ac mecum Romam accurrite: necopinato virorum adventu (da adventus,-us abl.sing.) virtus uxorum comprobabitur”.
Postquam Romam sub vesperum pervenerunt, mox Collatiam perrexerunt. Ibi (=lì) mulieres in convivo cum aequalibus viderunt preater Lucretiam, Collatini uxorem, quae (=che, nom sing f.) sera nocte inter ancillas in medio aedium lanam texebat. Mulierum certaminis laus Lucretiae fuit victorque vir comiter ceteros iuvenes ad cenam invitavit.
- Latino
- Ab urbe condita
- Livio
