Paragrafo 46
Caesar receptui
suorum timens crates ad extremum tumulum contra hostem proferri et adversas locari intra has mediocri latitudine fossam tectis
militibus obduci iussit locumque in omnes partes quam maxime impediri. Ipse idoneis locis funditores instruxit ut praesidio
nostris se recipientibus essent. His rebus comparatis legionem reduci iussit. Pompeiani hoc insolentius atque audacius nostros
premere et instare coeperunt cratesque pro munitione obiectas propulerunt ut fossas transcenderent. Quod cum animadvertisset
Caesar veritus ne non reducti sed reiecti viderentur maiusque detrimentum caperetur a medio fere spatio suos per Antonium qui
ei legioni praeerat cohortatus tuba signum dari atque in hostes impetum fieri iussit. Milites legionis VIIII subito conspirati
pila coniecerunt et ex inferiore loco adversus clivum incitati cursu praecipites Pompeianos egerunt et terga vertere coegerunt;
quibus ad recipiendum crates deiectae longuriique obiecti et institutae fossae magno impedimento fuerunt. Nostri vero qui satis
habebant sine detrimento discedere compluribus interfectis V omnino suorum amissis quietissime se receperunt pauloque citra eum
locum aliis comprehensis collibus munitiones perfecerunt.
Paragrafo 47
Erat nova et
inusitata belli ratio cum tot castellorum numero tantoque spatio et tantis munitionibus et toto obsidionis genere tum etiam
reliquis rebus. Nam quicumque alterum obsidere conati sunt perculsos atque infirmos hostes adorti aut proelio superatos aut
aliqua offensione permotos continuerunt cum ipsi numero equitum militumque praestarent; causa autem obsidionis haec fere esse
consuevit ut frumento hostes prohiberent. At tum integras atque incolumes copias Caesar inferiore militum numero continebat cum
illi omnium rerum copia abundarent; cotidie enim magnus undique navium numerus conveniebat quae commeatum supportarent neque
ullus flare ventus poterat quin aliqua ex parte secundum cursum haberent. Ipse autem consumptis omnibus longe lateque frumentis
summis erat in angustiis. Sed tamen haec singulari patientia milites ferebant. Recordabantur enim eadem se superiore anno in
Hispania perpessos labore et patientia maximum bellum confecisse meminerant ad Alesiam magnam se inopiam perpessos multo etiam
maiorem ad Avaricum maximarum gentium victores discessisse. Non illi hordeum cum daretur non legumina recusabant; pecus vero
cuius rei summa erat ex Epiro copia magno in honore habebant.
Paragrafo 48
st autem
genus radicis inventum ab eis qui fuerant vacui ab operibus quod appellatur chara quod admixtum lacte multum inopiam levabat.
Id ad similitudinem panis efficiebant. Eius erat magna copia. Ex hoc effectos panes cum in colloquiis Pompeiani famem nostris
obiectarent vulgo in eos iaciebant ut spem eorum minuerent.
Paragrafo 49
Iamque
frumenta maturescere incipiebant atque ipsa spes inopiam sustentabat quod celeriter se habituros copiam confidebant; crebraeque
voces militum in vigiliis colloquiisque audiebantur prius se cortice ex arboribus victuros quam Pompeium e manibus dimissuros.
Libenter etiam ex perfugis cognoscebant equos eorum tolerari reliqua vero iumenta interisse; uti autem ipsos valetudine non
bona cum angustiis loci et odore taetro ex multitudine cadaverum et cotidianis laboribus insuetos operum tum aquae summa inopia
affectos. Omnia enim flumina atque omnes rivos qui ad mare pertinebant Caesar aut averterat aut magnis operibus obstruxerat
atque ut erant loca montuosa et aspera angustias vallium sublicis in terram demissis praesaepserat terramque aggesserat ut
aquam contineret. Itaque illi necessario loca sequi demissa ac palustria et puteos fodere cogebantur atque hunc laborem ad
cotidiana opera addebant; qui tamen fontes a quibusdam praesidiis aberant longius et celeriter aestibus exarescebant. At
Caesaris exercitus optima valetudine summaque aquae copia utebatur tum commeatus omni genere praeter frumentum abundabat;
quibus cotidie melius succedere tempus maioremque spem maturitate frumentorum proponi videbant.
Paragrafo 50
In novo genere belli novae ab utrisque bellandi rationes reperiebantur. Illi
cum animadvertissent ex ignibus noctu cohortes nostras ad munitiones excubare silentio aggressi universi intra multitudinem
sagittas coniciebant et se confestim ad suos recipiebant. Quibus rebus nostri usu docti haec reperiebant remedia ut alio loco
ignes facerent .
- Latino
- De Bello Civili
- Cesare
