Paragrafo 16
Caesar eo tempore
cum legione una profectus ad recipiendas ulteriores civitates et rem frumentariam expediendam qua angusta utebaturerat ad
Buthrotum oppidum oppositum Corcyrae. Ibi certior ab Acilio et Murco per litteras factus de postulatis Libonis et Bibuli
legionem relinquit; ipse Oricum revertitur. Eo cum venisset evocantur illi ad colloquium. Prodit Libo atque excusat Bibulum
quod is iracundia summa erat inimicitiasque habebat etiam privatas cum Caesare ex aedilitate et praetura conceptas: ob eam
causam colloquium vitasse ne res maximae spei maximaeque utilitatis eius iracundia impedirentur. Suam summam esse ac fuisse
semper voluntatem ut componeretur atque ab armis discederetur sed potestatem eius rei nullam habere propterea quod de consilii
sententia summam belli rerumque omnium Pompeio permiserint. Sed postulatis Caesaris cognitis missuros ad Pompeium atque illum
reliqua per se acturum hortantibus ipsis. Interea manerent indutiae dum ab illo rediri posset neve alter alteri noceret. Huc
addit pauca de causa et de copiis auxiliisque suis.
Paragrafo 17
Quibus rebus neque
tum respondendum Caesar existimavit neque nunc ut memoriae prodantur satis causae putamus. Postulabat Caesar ut legatos sibi ad
Pompeium sine periculo mittere liceret idque ipsi fore reciperent aut acceptos per se ad eum perducerent. Quod ad indutias
pertineret sic belli rationem esse divisam ut illi classe naves auxiliaque sua impedirent ipse ut aqua terraque eos prohiberet.
Si hoc sibi remitti vellent remitterent ipsi de maritimis custodiis; si illud tenerent se quoque id retenturum. Nihilo minus
tamen agi posse de compositione ut haec non remitterentur neque hanc rem illi esse impedimento. Libo neque legatos Caesaris
recipere neque periculum praestare eorum sed totam rem ad Pompeium reicere: unum instare de indutiis vehementissimeque
contendere. Quem ubi Caesar intellexit praesentis periculi atque inopiae vitandae causa omnem orationem instituisse neque ullam
spem aut condicionem pacis afferre ad reliquam cogitationem belli sese recepit.
Paragrafo
18
Bibulus multos dies terra prohibitus et graviore morbo ex frigore et labore implicitus cum neque curari posset
neque susceptum officium deserere vellet vim morbi sustinere non potuit Eo mortuo ad neminem unum summa imperii redit sed
separatim suam quisque classem ad arbitrium suum administrabat. Vibullius sedato tumultu quem repentinus adventus Caesaris
concitaverat ubi primum e re visum est adhibito Libone et L. Lucceio et Theophane quibuscum communicare de maximis rebus
Pompeius consueverat de mandatis Caesaris agere instituit. Quem ingressum in sermonem Pompeius interpellavit et loqui plura
prohibuit. “Quid mihi” inquit “aut vita aut civitate opus est quam beneficio Caesaris habere videbor? cuius rei opinio tolli
non poterit cum in Italiam ex qua profectus sum reductus existimabor bello periecto.” Ab eis Caesar haec facta cognovit qui
sermoni interfuerunt; conatus tamen nihilo minus est aliis rationibus per colloquia de pace
agere.
Paragrafo 19
Inter bina castra Pompei atque Caesaris unum flumen tantum
intererat Apsus crebraque inter se colloquia milites habebant neque ullum interim telum per pactiones loquentium traiciebatur.
Mittit P. Vatinium legatum ad ripam ipsam fluminis qui ea quae maxime ad pacem pertinere viderentur ageret et crebro magna voce
pronuntiaret liceretne civibus ad cives de pace legatos mittere quod etiam fugitivis ab saltu Pyrenaeo praedonibusque licuisset
praesertim eum id agerent ne cives cum civibus armis decertarent? Multa suppliciter locutus est ut de sua atque omnium salute
debebat silentioque ab utrisque militibus auditus. Responsum est ab altera parte Aulum Varronem profiteri se altera die ad
colloquium venturum atque una visurum quemadmodum tuto legati venire et quae vellent exponere possent; certumque ei rei tempus
constituitur. Quo cum esset postero die ventum magna utrimque multitudo convenit magnaque erat exspectatio eius rei atque
omnium animi intenti esse ad pacem videbantur. Qua ex frequentia Titus Labienus prodit sed missa oratione de pace loqui atque
altercari cum Vatinio incipit. Quorum mediam orationem interrumpunt subito undique tela immissa; quae ille obtectus armis
militum vitavit; vulnerantur tamen complures in his Cornelius Balbus M. Plotius L. Tiburtius centuriones militesque nonnulli.
Tum Labienus: “desinite ergo de compositione loqui; nam nobis nisi Caesaris capite relato pax esse nulla
potest.”
Paragrafo 20
Eisdem temporibus M. Caelius Rufus praetor causa debitorum
suscepta initio magistratus tribunal suum iuxta C. Treboni praetoris urbani sellam collocavit et si quis appellavisset de
aestimatione et de solutionibus quae per arbitrum fierent ut Caesar praesens constituerat fore auxilio pollicebatur. Sed fiebat
aequitate decreti et humanitate Treboni qui his temporibus clementer et moderate ius dicendum existimabat ut reperiri non
possent a quibus initium appellandi nasceretur. Nam fortasse inopiam excusare et calamitatem aut propriam suam aut temporum
queri et difficultates auctionandi proponere etiam mediocris est animi; integras vero tenere possessiones qui se debere
fateantur cuius animi aut cuius impudentiae est? Itaque hoc qui postularet reperiebatur nemo. Atque ipsis ad quorum commodum
pertinebat durior inventus est Caelius. Et ab hoc profectus initio ne frustra ingressus turpem causam videretur legem
promulgavit ut sexenni die sine usuris creditae pecuniae solvantur.
- Latino
- De Bello Civili
- Cesare
