Paragrafo 6 del Bellum Catilinarium di Sallustio: versione tradotta
Urbem Romam sicuti ego accepi
condidere atque habuere initio Troiani qui Aenea duce profugi sedibus incertis uagabantur et cum his Aborigines genus hominum
agreste sine legibus sine imperio liberum atque solutum. Hi postquam in una moenia convenere dispari genere dissimili lingua
alius alio more viventes incredibile memoratu est quam facile coaluerint: ita breui multitudo diversa atque uaga concordia
civitas facta erat. Sed postquam res eorum civibus moribus agris aucta satis prospera satisque pollens videbatur sicuti
pleraque mortalium habentur invidia ex opulentia orta est. Igitur reges populique finitimi bello temptare pauci ex amicis
auxilio esse: nam ceteri metu perculsi a periculis aberant. At Romani domi militiaeque intenti festinare parare alius alium
hortari hostibus obuiam ire libertatem patriam parentisque armis tegere. post ubi pericula virtute propulerant sociis atque
amicis auxilia portabant magisque dandis quam accipiendis beneficiis amicitias parabant. Imperium legitimum nomen imperi regium
habebant. Delecti quibus corpus annis infirmum ingenium sapientia validum erat rei publicae consultabant: hi vel aetate vel
curae similitudine patres appellabantur. Post ubi regium imperium quod initio conseruandae libertatis atque augendae rei
publicae fuerat in superbiam dominationemque se conuertit immutato more annua imperia binosque imperatores sibi fecere: eo modo
minime posse putabant per licentiam insolescere animum humanum.
- Latino
- Bellum Catilinarium
- Sallustio
