Varie versioni appartenenti a Catone
Versioni di Marco Porcio Catone
Varie De legibus 2; 10-11; 13
Erat enim ratio, profeta a rerum natura, et ad recte faciendum impellens et a delicto avocans, quae non tum denique incipit lex esse quom scripta est, sed tum quom orta est. Orta autem est simul cum mente divina. Quam ob rem lex vera atque princeps, apta ad iubendum et ad vetandum, ratio est recta summi […]
De agri cultura, V, 1-7
DE AGRI CULTURA DI CATONE, VERSIONE TRADOTTA – TESTO LATINO.[1] Haec erunt vilici officia. Disciplina bona utatur. Feriae serventur. Alieno manum abstineat, sua servet diligenter. Litibus familia supersedeat; siquis quid deliquerit, pro noxa bono modo vindicet. [2] Familiae male ne sit, ne algeat, ne esuriat; opere bene exerceat, facilius malo et alieno prohibebit. Vilicus si […]
Alessandro e il nodo Gordiano
Alexander, Gordio urbe in dicionem suam redacta, Iovis templum intrat. Vehiculum, quo Gordium, Midae patrem, vectum esse constabat, adspexit, cultu haud snae a vilioribus vulgatisque usu abhorrens. Notabile erat iugum adstrictum compluribus nodis in semetipsos implicatis et celantibus nexus. Incolis deinde adfirmantibus, editam esse oraculo sortem, Asiae potiturum, qui inexplicabile vinculum solvisset, cupido incessit animo […]
Il bottino di Veio
Camillus cum iam in rnanibus videret victoriam esse, tantumque praedae fore, quantum non omnibus in unum conlatis antea bellis fuisset, timens ne quam inde aut militum iram ex rnalignitate praedae partitae aut invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet, litteras ad senatum misit, quid de praeda faciendum censerent. Duae sententiae senatum distinebant: senis altera P. […]
Bontà di Timoleonte
Timoleonti quidam Laphystius, homo petulans et ingratus, vadimonium cum vellet imponere, quod cum illo se lege agere diceret, et complures concurrissent, qui procacitatern hominis manibus coercere conarentur, Timoleon oravit omnes ne id facerent: hanc enim speciem libertatis esse, si omnibus, quod quisque vellet, legibus experiri liceret. Idem, cum quidam, nomine Demaenetus, in contione populi de […]
Un privilegio va concesso subito
Quemadmodum in aegris opportunitas cibi salutaris est et aqua tempestive data remedii locum obtinuit, ita, quamvis leve et volgare beneficium est, si praesto fuit, si proximam quamque horam non perdidit, multum sibi adicit gratiamque pretiosi sed lenti et diu cogitati muneris vincit. Qui tam parate facit, non est dubium, quin libenter faciat; itaque laetus facit […]
Chi vuole arricchirsi disprezzi le ricchezze
Mentiuntur qui sibi obstare ad studia liberalia turbam negotiorum videri volunt: simulant occupationes et augent et ipsi se occupant. Vaco, Lucili, vaco et uhicumque sum, ibi meus sum. Rebus enim me non trado, sed commodo, nec consector perdendi temporis causas: et quocumque constiti loco, ibi cogitationes meas tracto et aliquid in animo salutare converso. Cum […]
Valore della storia per l'oratore
Versione del Valore della Storia per l’Oratore: traduzione completa Historia quoque alere oratorem quodam uberi iocundoque suco potest. Verum et ipsa sic est legenda, ut sciamus plerasque eius virtutes oratori esse vitandas. Est enim proxima poetis et quodam modo carmen solutum et scributur ad narrandum, non ad probandum, totumque opus non ad actum rei pugnamque […]
Un discorso veritiero ma odioso
“Verum” inquit “et tu forsitan audire nolis et ego, nisi nunc dixero, alias nequiquam confitebor. Hic tanti apparatus exercitus, haec tot gentium et totius Orientis excita sedibus suis moles finitimis potest esse terribilis: nitet purpura auroque, fulget armis et opulentia, quantam, qui oculis non subiecere, animis concipere non possunt. Sed Macedonum acies, torva sane et […]
Dolore e sgomento per la morte di Alessandro
Dolore e sgomento per la morte di Alessandro Babyloniae Alexandri regis morte nuntiata evenit ut et Macedones et Persae dolore obmutescerent. Silentio noctis milites cum armis ante regiam taciti vigilabant; Babylonii admodum perturbati vel e muris e culmine domus suae prospectabant neque lumina accendebant et quia propter noctem ocul.orum usus cessabat fremitus vocesque auribus captabant. […]
Moderazione e umiltà di Traiano
Ulpius Crinitus Traianus gloriam militarem civilitate et moderatione superavitRomae et per provincias aequalem se omnibus exhibensamicos frequentansconvivia cum iis indiscreta vicissim habenssaepe in vehiculis eorum sedensnullum senatorem laedensnihil iniusti ad augendum fiscum agensliberalis in cunctospublice privatimque ditans omnes et honoribus augensper orbem terrarum aedificans multaimmunitates civitatibus tribuensomnia tranquille et placide agens. Omnes censent ob haec […]
Uno stratagemma per salvare Lampasco
Narrant Anaximenem philosophum ex certa eversione Lampsacum oppidum servavisse. Alexander Macedonum rex qui illam urbem funditus delere maxime optabat ad eam cum omnibus suis copiis hostiliter accedebat. Tum Anaximenes qui Alexandri praeceptor fuerat extra moenia Lampsaci processit et ad regem accessit. Manifesta erat philosophi voluntas: haud dubie desiderabat suis precibus Alexandrum perturbare et eius animum […]
La dittatura
Nono anno post reges exactos, cum gener Tarquinii ut iniuriam soceri vindicaret ingentem collegisset exercitum, Romae nova dignitas creata est, quae dictatura appellatur, maior quam consulatus. Eodem anno etiam magister equitum creatus est, qui dictatori oboediret. Dictator autem Romae primus fuit T. Larcius, magister equitum primus Sp. CAssius.
Prima guerra Punica: la vittoria di Caio Duilio a Milazzo
QUINTO ANNO PUNICI BELLI CONTRA AFROS GESTI,PRIMUM ROMANI CAIO DULIO CNAEO CORNELIO ASINA CONSULIBUS IN MARI PUGNAVERUNT PARATIS NAVIBUS ROSTRATIS QUAS LIBURNAS VOCANT. CONSUL CORNELIUS , FRAUDE DECEPTUS AB AFRIS CAPTUS EST IN INSULA LIPARA, SED DULIUS COMMISSO PROELIO ,CARTHAGINIENSIUM DUCEM VICIT MULTAS NAVES CEPIT QUATTORDECIM MERSIT COMPLURES HOSTES CEPIT VEL OCCIDIT. NEQUE ULLA VITTORIA […]
Teseo e la matrigna Medea
Aegaeus, thesei pater, uxorem repudiaverat et medeam magam in matrimonium duxerat; quare adulescens et mater eius in argolide vivere coacti sunt. Theseus, ubi vires eius validae fuerunt, in patriam revertere statuit ut patrem suum reviseret. In itinere ad patriam fulserunt audacia et virtus eius adulescentis, cum saepe in extremo pericolo fuit. Nam latrones in montium […]
La Battaglia Presso il Fiume Sambre
Caesar,necessariis rebus imperatis,ad cohortandos milites,quam in partem fors obtulit ,decucurrit et ad legionem decimam devenit.Milites non longiore oratione cohortatus quam ut suae pristinae virtutis memoriam retinerent neu perturbarentur animo hostiumque impetum fortiter sustinerent, quod non longius hostes aberant quam quo telum adigi posset,proelii committendi signum dedit ;atque in alteram partem item cohortandi causa profectus pugnantibus […]
Tarpea e l'oro dei Sabini
sub romuli regno sabini belum contra romanos susceperun, quia iniuriam virginum vindicare optabant. quoniam hostes romam approprinquabant, cives in capitolium confugerunt. capitolii arcis custos spurius tarpeius erat:sed titus tatius,rex sabinorum, filiam eius, tarpeiam nomine, auro corrupit. nam tarpeia forte de capitolio descendebat et ad fontem contendebat. dum aquam necessariam ad sacrifica haurit, T.Tatius ad virginem […]
Diversae nobilium philosophorum sententiae de genere ac natura voluptatis
De voluptate veteres philosophi diversas sententias dixerunt. Epicurus voluptatem summum bonum esse ponit. Antisthenes Socraticus summum malum dicit. Seusippus vetusque omnis Academia voluptatem et dolorem duo mala esse dicunt opposita inter sese, bonum autem esse, quod utriusque (di entrambi) medium est. Zeno censuit voluptatem esse indifferens, id est neutrum, neque bonum neque malum. Critolaus Peripateticus […]
La pazienza di Socrate
Socrates ille, quem sapientissimum omnium oraculum Apollinis praedicavit, quanta animi tolerantia fuerit multis argumentis ostendere possumus. hoc unum tamen satis esse putamus. nemo ignorabat quam querula et iurgii cupida esset Xantihippe, eius exor. nonne ergo socrates, qui perpetuo tam malae feminae ngenium perferre cogebatur, infelicissimus omnium fuisse videtur? attamen ille aequo et hilari animo fuit. […]
Le truppe si accampano
Dux,quia loca per captivos certe cognoscebat,locum castris idoneum deligit ac castra poni iubet.Primum lata altaque fossa deprimitur a legionariis,deinde fabri post fossam vallum solidum et magnum extruunt,pinnis cervisque muniunt.Praesidiorum castella quoque aedificantur,custodiaeque in muro disponuntur.Intra vallum cardo et decumanus magna diligentia ducuntur atque muniuntur,porta decumana atque praetoria aperiuntur,tabernacula praetoriumque collocantur.Vigiliae decernuntur,impedimenta secreto in horreo congeruntur,quia […]