Pro Milone di Marco Tullio Cicerone
Paragrafo 18
Itaque in eadem ista Appia via cum ornatissimum equitem Romanum P. Clodius M. Papirium occidisset, non fuit illud facinus puniendum, homo enim nobilis in suis monumentis equitem Romanum occiderat: nunc eiusdem Appiae nomen quantas tragoedias excitat! Quae cruentata antea caede honesti atque innocentis viri silebatur, eadem nunc crebro usurpatur, postea quam latronis et parricidae sanguine […]
Paragrafo 11
Silent enim leges inter arma; nec se exspectari iubent cum ei qui exspectare velit ante iniusta poena luenda sit quam iusta repetenda. Etsi persapienter et quodam modo tacite dat ipsa lex potestatem defendendi quae non hominem occidi sed esse cum telo hominis occidendi causa vetat; ut cum causa non telum quaereretur qui sui defendendi causa […]
Paragrafo 27
Interim cum sciret Clodius–neque enim erat difficile scire–iter sollemne legitimum necessarium ante diem xiii. Kalendas Februarias Miloni esse Lanuvium ad flaminem prodendum [quod erat dictator Lanuvi Milo] Roma subito ipse profectus pridie est ut ante suum fundum quod re intellectum est Miloni insidias conlocaret. Atque ita profectus est ut contionem turbulentam in qua eius furor […]
Paragrafo 43
Hunc igitur diem campi speratum atque exoptatum sibi proponens Milo cruentis manibus scelus et facinus prae se ferens et confitens ad illa augusta centuriarum auspicia veniebat? Quam hoc non credibile in hoc! quam idem in Clodio non dubitandum cum se ille interfecto Milone regnaturum putaret! Quid? (quod caput est [audaciae] iudices) quis ignorat maximam inlecebram […]
Paragrafo 59
Sed quaestiones urgent Milonem quae sunt habitae nunc in atrio Libertatis. Quibusnam de servis? rogas? de P. Clodi. Quis eos postulavit? Appius. Quis produxit? Appius. Unde? ab Appio. Di boni! quid potest agi severius? [De servis nulla lege quaestio est in dominum nisi de incestu ut fuit in Clodium.] Proxime deos accessit Clodius propius quam […]
Paragrafo 75
qui huic T. Furfanio–cui viro di immortales! quid enim ego de muliercula Scantia quid de adulescente P. Apinio dicam? quorum utrique mortem est minitatus nisi sibi hortorum possessione cessissent–sed ausum esse Furfanio dicere si sibi pecuniam quantam poposcerat non dedisset mortuum se in domum eius inlaturum qua invidia huic esset tali viro conflagrandum; qui Appium […]
Paragrafo 91
Et sunt qui de via Appia querantur taceant de curia! et qui ab eo spirante forum putent potuisse defendi cuius non restiterit cadaveri curia! Excitate excitate ipsum si potestis a mortuis. Frangetis impetum vivi cuius vix sustinetis furias insepulti? Nisi vero sustinuistis eos qui cum facibus ad curiam cucurrerunt cum falcibus ad Castoris cum gladiis […]
Paragrafo 41
Quid? comitiis in campo quotiens potestas fuit! cum ille in saepta ruisset, gladios destringendos, lapides iaciendos curavisset; dein subito, voltu Milonis perterritus, fugeret ad Tiberim, vos et omnes boni vota faceretis, ut Miloni uti virtute sua liberet. Quem igitur cum omnium gratia noluit, hunc voluit cum aliquorum querella? quem iure, quem loco, quem tempore, quem […]
Paragrafo 12
Sequitur illud quod a Milonis inimicis saepissime dicitur caedem in qua P. Clodius occisus est senatum iudicasse contra rem publicam esse factam. Illam vero senatus non sententiis suis solum sed etiam studiis comprobavit. Quotiens enim est illa causa a nobis acta in senatu! quibus adsensionibus universi ordinis quam nec tacitis nec occultis! Quando enim frequentissimo […]
Paragrafo 28
Milo autem cum in senatu fuisset eo die quoad senatus est dimissus domum venit; calceos et vestimenta mutavit; paulisper dum se uxor (ut fit) comparat commoratus est; dein profectus id temporis cum iam Clodius si quidem eo die Romani venturus erat redire potuisset. Ob viam fit ei Clodius expeditus in equo nulla raeda nullis impedimentis; […]
Paragrafo 44
Sed quid ego argumentor? quid plura disputo? Te Q. Petili appello optimum et fortissimum civem: te M. Cato testor quos mihi divina quaedam sors dedit iudices. Vos ex M. Favonio audistis Clodium sibi dixisse et audistis vivo Clodio periturum Milonem triduo. Post diem tertium gesta res est quam dixerat. Cum ille non dubitarit aperire quid […]
Paragrafo 60
Age vero quae erat aut qualis quaestio? ‘Heus tu Rufio’ (verbi causa) ‘cave sis mentiaris. Clodius insidias fecit Miloni ?’ ‘Fecit:’ ‘certa crux.’ ‘Nullas fecit:’ ‘sperata libertas.’ Quid hac quaestione certius? Subito abrepti in quaestionem tamen separantur a ceteris et in arcas coniciuntur ne quis cum eis conloqui possit. Hi centum dies penes accusatorem cum […]
Paragrafo 76
Quamquam haec quidem iam tolerabilia videbantur etsi aequabiliter in rem publicam in privatos in longinquos in propinquos in alienos in suos inruebat; sed nescio quo modo iam usu obduruerat et percalluerat civitatis incredibilis patientia. Quae vero aderant iam et impendebant quonam modo ea aut depellere potuissetis aut ferre? Imperium ille si nactus esset–omitto socios exteras […]
Paragrafo 92
Sed iam satis multa de causa: extra causam etiam nimis fortasse multa. Quid restat nisi ut orem obtesterque vos iudices ut eam misericordiam tribuatis fortissimo viro quam ipse non implorat ego etiam repugnante hoc et imploro et eco? Nolite si in nostro omnium fletu nullam lacrimam aspexistis Milonis si voltum semper eundem si vocem si […]
Paragrafo 42
Praesertim, iudices, cum honoris amplissimi contentio et dies comitiorum subesset, quo quidem tempore – scio enim quam timida sit ambitio, quantaque et quam sollicita sit cupiditas consulatus – omnia, non modo quae reprehendi palam, sed etiam obscure quae cogitari possunt timemus, rumorem, fabulam fictam, levem perhorrescimus, ora omnium atque oculos intuemur. Nihil est enim tam […]
Paragrafo 13
Hanc vero quaestionem etsi non est iniqua numquam tamen senatus constituendam putavit. Erant enim leges erant quaestiones vel de caede vel de vi; nec tantum maerorem ac luctum senatui mors P. Clodi adferebat ut nova quaestio constitueretur. Cuius enim de illo incesto stupro iudicium decernendi senatui potestas esset erepta de eius interitu quis potest credere […]
Paragrafo 29
Fit ob viam Clodio ante fundum eius hora fere undecima aut non multo secus. Statim complures cum telis in hunc faciunt de loco superiore impetum: adversi raedarium occidunt. Cum autem hic de raeda reiecta paenula desiluisset seque acri animo defenderet illi qui erant cum Clodio gladiis eductis partim recurrere ad raedam ut a tergo Milonem […]
Paragrafo 45
Quem ad modum igitur eum dies non fefellit? Dixi equidem modo. Dictatoris Lanuvini stata sacrificia nosse negoti nihil erat. Vidit necesse esse Miloni proficisci Lanuvium illo ipso quo est profectus die. Itaque antevertit. At quo die? Quo ut ante dixi fuit insanissima contio ab ipsius mercenario tribuno plebis concitata: quem them ille quam contionem quos […]
Paragrafo 61
Quod si nondum satis cernitis cum res ipsa tot tam claris argumentis signisque luceat pura mente atque integra Milonem nullo scelere imbutum nullo metu perterritum nulla conscientia exanimatum Romam revertisse recordamini (per deos immortalis!) quae fuerit celeritas reditus eius qui ingressus in forum ardente curia quae magnitudo animi qui voltus quae oratio. Neque vero se […]
Paragrafo 77
Quam ob rem si cruentum gladium tenens clamaret T. Annius: ‘Adeste quaeso atque audite cives: P. Clodium interfeci; eius furores quos nullis iam legibus nullis iudiciis frenare poteramus hoc ferro et hac dextera a cervicibus vestris reppuli per me ut unum ius aequitas leges libertas pudor pudicitia in civitate maneret!’ esset vero timendum quonam modo […]